Muhaverat-ı Hikemiyye

Münif Efendi imzasıyla hicrî 1276 (1859) yılında yayımlanan Muhâverât-ı Hikemiyye, Batı dillerinden Türkçeye çevrilen ilk edebî ve felsefî eser unvanını taşımaktadır. Aydınlanma Çağının öncü Fransız yazar ve düşünürleri; Fénelon, Fontenelle ve Voltaireden seçilmiş on bir diyaloğun tercümesinden oluşmuştur. Eserde, iki diyalog Fénelona, bir diyalog Fontenellee, diğer diyaloglar ise Voltairee aittir.
Yüz yıllık bir gecikmeyle de olsa Aydınlanma Çağının geleceği şekillendiren düşünce ve kavramlarını Osmanlı İmparatorluğuna taşıyan Muhâverât-ı Hikemiyye, Münif Efendiyi de Tanzimat sonrası düşünce hayatının yol açıcı önderleri arasına sokmuştur.
Bu çalışma, üç bölüm halinde düzenlenmiştir. Birinci bölümde, henüz efendi iken kaleme aldığı Muhâverât-ı Hikemiyye ile iyi bir başlangıç yaptıktan sonra XIX. yüzyıl Türk kültür hayatının en önemli simalarından biri haline gelen Münif Paşanın hayatı ve eserleri ana çizgileriyle özetlenmiştir. İkinci bölüm, Muhâverât-ı Hikemiyye hakkında ayrıntılı sayılabilecek bir incelemeyi içermektedir. Üçüncü bölümde ise, eser, bütün özellikleri muhafaza edilerek Latin harflerine aktarılmıştır.