Cengizname

Cengiz Kağan, Moğolların Gizli Tarihi ve Altan Topçi adlı
eserlerde de anlatıldığı üzere, Moğolların efsanevî lideri
olup, kurduğu devlet Orta Asya'dan Deşt-i Kıpçak'a uzanmış
ve uzun süre tarih sahnesinde kalmıştır. Cengiz Kağan'dan
sonra, XVI. yüzyılda, Ötemiş Hacı tarafından "Çağatay
Türkçesi" (Doğu Türk yazı dili) ile yazılmış olan Cengiznâme
adlı bu eser, çoğu zaman sözlü rivayetlere dayanmakta olup,
"Cengiz Han; İcen Han ve Sayın Han; Şiban Han; Berke Han;
Mengü Temür Han; Toktaga Han; Özbek Han (Özbek Han'ın
İslâmiyeti kabulü ile ilgili hikâye); Canıbek Han ve Berdibek
Han destanlarının başlangıçları"nı anlatmaktadır.
Yazma nüsha, tâlik yazı ile yazılmış olup, 37a-59a
sayfalarından ve 869 satırdan oluşmaktadır. Eserde geçen
olayların pek çoğu rivayetlere dayanmakla birlikte, Orta
Asya Türk-Moğol tarihi için değerli bir kaynaktır. Eser,
içinde geçen olayların yanında, kişi, yer (şehir, dağ, ova,
nehir, göl) ve madde adları bakımından da önemli olup bu
konularda çalışan Türkologlar için birer veridir.